10-05-2010
Kastlijntjes en balkanschalen
Redactieregels voor A.L. Snijders' zkv's
Inhoudelijke uitgangspunten zkv’s A.L. Snijders zoals toegepast in Belangrijk is dat ik niet aan lezers denk (2006); Bordeaux met ijs (2008), Vijf bijlen (2009), Een handige dromer (2010) en Brandnetels & verkeersborden (2012).
– Alleen zkv's opnemen: stukken, per e-mail verzonden aan ‘groep gras’.
– Derhalve niet de langere stukken die in de krant hebben gestaan. Die zijn herkenbaar aan omvang: altijd tussen 550 en 650 woorden, dubbele titel, alinea's met grote inspringing, inhoudelijk toegankelijker, publiekgerichter geschreven. Technische uitgangspunten Jan Renkema, Schrijfwijzer Compact 2005; Groene Boekje 2005.
Doel 1: consequente redactie.
Doel 2: respect voor eigenzinnige spelling A.L. Snijders
Doel 3: lezer niet debiliseren door teveel bemoeienis. Doel 4: fraaie pagina's.
Voorwerk
0. De datum die vermeld staat boven elk zkv is de dag waarop het zkv verzonden is via AFdH’s graslijst-mailing-app. Sommige zkv’s zijn eerder geschreven en soms eerder of later door de auteur naar individuele personen gestuurd. Deze data worden niet gebruikt in de zkv-bundels.
1. Datum zkv’s steeds opnemen volgt:15 oktober 2001 à15.10
2. Titel ontdoen van alle hoofdletters en onderstrepen, wordt gezet in klein kapitaal,
Aanhaling en afhaling
3. Aanhaling en afhaling enkel, niet dubbel. Dus als volgt: ‘Snijders’, zei hij, ‘is schrijver te Lochem.’
4. Ononderbroken citaat aan het begin van de zin, eindigend op een punt: ‘Snijders is een schrijver te Lochem’, zei hij. [punt vervalt hier].
5. Maar: ‘Snijders is een schrijver te Lochem!’, zei hij. [uitroepteken hier handhaven. Vraagteken idem].
6. Bij onderbroken citaat komma's buiten de aanhaling: ‘Nieuwenhuis’, zei hij, ‘is schrijver te Mokum.’
7. Ononderbroken citaat midden in de zin verliest de punt: Iedereen roept: ‘Snijders zijn zkv's zijn top’ en kijkt vervolgens wijs in de verte...
8. Maar vraagteken of uitroepteken blijft staan in een geval als het onderstaande: Iedereen roept: ‘Nieuwenhuis zijn soep is top!’ in Colmschate.
9. Elda-regel bij citaat met dubbele punt aan het einde van de zin: Het wordt allerwegen beweerd: ‘Snijders is de beste schrijver van Lochem.’ [Eerst Leesteken Dan Afhalingsteken]
10. Elda-regel geldt niet bij aanhaling van een enkel woord of een spreekwoord: De kritiek noemde het ZKV-boek ‘ravissant’. [punt na afhalingsteken].
11. Wat te doen met citaat binnen citaat?
Openen met enkele, dubbele aan- en afhalingstekens binnen citaat: Toen zei hij: ‘Die zegt: "Daar houdt een weldenkend mens zich niet mee bezig."’ [inderdaad dubbele en enkele afhaling naast elkaar. In eindversie worden dubbele platte aan- en afhalingstekens niet-platte].
12. Bij uitroep en ook bij vraag beide leestekens handhaven tussen aan- of afhalingsteken: Roept iedereen ‘Snijders zijn zkv's zijn top!’?
Afkortingen
13. Namen, merken als afkorting in klein kapitaal zetten: vpro-gids; maar ook v-snaar.
Cursiveringen
14. Titels van boeken cursief: Brieven aan mijn kleinzoon, On the road. Maar titels van films romein, tussen aan- en afhaling: ‘Dokter Pulder zaait papavers,’ ‘Easy Rider.’ Merknamen romein: Van Dale, Dikke Van Dale.
15. Zelfnoemfunctie: ‘Ik moet mijn pasje aanbieden. Dat woord gebruiken ze.’ of 1e introductie van buitenlands begrip dat niet algemeen bekend is cursief: Nolens volens betekent niet-willend willend. Klar wie dicke Tinte! Maar: latin lover [veronderstel ik als bekend genoeg, dus niet cursief]. Oh the world, ah the World. [waken voor optisch lelijke stapeling van cursiveringen en teveel schoolmeesterachtig-heid/interpretatie door overdaad aan cursivering].
16. Citaten.
– Soms citaten die ruimschoots de helft van een zkv omvatten. ALS begint ze in het algemeen met een * en eindigt ze ook met een *. Soms opent het citaat met het woord Citaat. Behandelen als volgt: witregel invoegen, woord citaat schrappen; beide asterisken schrappen; hele citaat cursiveren.
– Lange citaten laten inspringen, niet cursiveren. Korte citaten met aan- en afhaling in broodtekst opnemen. Citaten die min of meer aforistisch bedoeld zijn of in een andere taal dan het Nederlands krijgen meestal wel een cursivering: Klar wie dicke Tinte!
– In citaten alles integraal overnemen. Dus ook titels van boeken die niet cursief staan of fout gespelde auteursnamen zoals in een citaat uit Biesheuvel (waar B. zelf allerlei namen niet correct overneemt. Ook beginkapitalen bij poëzie waar die formeel niet zouden moeten staan. Uitgangspunt is en blijft de versie waaruit Snijders citeert, vaak een oudere druk uit zijn eigen boekenkast, of de correspondentie die hij persoonlijk ontvangen heeft.
Alinea's
17. De zkv's zijn bijna allemaal opgemaakt zonder alinea's. Voor het paginabeeld (zie dummy) lijkt het beter dat zo te houden.
Koppeltekens, halve kastlijntjes, slashes
18. Spatie voor en spatie na half kastlijntje. Half kastlijntje is langer. Koppelteken alleen bij samenstellingen en als vervangingsteken: Schrijver-dichter [koppelteken]. Literatuur- en cultuurgeschiedenis [vervangingsstreepje] Hij zei – tot onze niet geringe verbazing – dattie het raar vond.[twee halve kastlijntjes met spatie voor en na het kastlijntje]. Bij citeren van fragmenten uit poëzie in de broodtekst geen spatie voor en na slash (N. citeert o.a. Van Ostaijen, Roland Holst, Achterberg).
Snijderismen
19. Alle typische Snijders-spelling handhaven:
Woorden; W'tena; dattie; heeftie; 3-hoeksverhouding; V'krant; adspirant; 10tje; JC Bloem; Karel vh Reve; Ipv.
Interpunctie
Ogenschijnlijk overmatig gebruik van de komma is ook typerend voor Snijders’ stijl.
Diakritische tekens
20. Diakritische tekens in namen gebruiken voor zover in gebruik in Nederland:
– Janacek à Janácek [dus niet Janácek met zo'n half Balkan-schaaltje boven de c, zoals 's mans naam eigenlijk gespeld dient te worden].
– Kaváfis
Ronde of vierkante haken
21. Alle vierkante haken vervangen door ronde haken. Behalve bij knip in citaat. In dat geval drie puntjes tussen vierkante haken.
‘Urteilstätigkeit is großartig […] Lesen notwendig.’
Cijfers of letters
22. Tot en met twaalf als woord schrijven, tenzij rekenkundig bedoeld.
Duits
23. In Duitse citaten de dubbele S waar nodig vervangen door Ringel-s: ß (alt+0223).
Gedachtepuntjes
24. Niet meer en minder dan drie. Opletten dat er geen onnodige spatie voor de gedachtepuntjes staat.